Al 26 jaar volgt Studiecentrum Kerckebosch de ontwikkelingen in het minnelijk en het wettelijk traject en bij (vertegenwoordigers van) schuldeisers voor u op de voet. De sprekers lichten de thematiek en ontwikkelingen toe vanuit het gezamenlijke belang om problematische schulden terug te dringen.
Onderwerpen die aan de orde komen zijn:
- Bestaanszekerheid geen luxe maar noodzaak
- Begeleiden zo kort als kan, zo lang als nodig
- Debat “Wat betekent de verkiezingsuitslag voor het armoede- en schuldenlandschap?”
- ‘(Gelijk)waardig Herstel’: een alternatieve aanpak van de kinderopvangtoeslagaffaire
- Column "Armoede gaat in je DNA zitten"
- Actualiteiten Invordering & Schulden
- Verbeter jezelf voor de ander
- Lage basisvaardigheden onderkennen in het stress-sensitieve werken
- Actualiteiten zorgverzekeringsschulden en ontwikkelingen Rijksincasso
- De praktische impact van de verkorting looptijd schuldregeling
- De noodzaak van samenspel tussen informele en formele schuldhulp bij problematische schulden
- De kantonrechter als verbindende professional in de aanpak van problematische schulden
- De wisselwerking tussen bestaanszekerheid en gezondheid
Koopkracht gelijk, bestaanszekerheid onder druk
Onlangs becijferde het Centraal Planbureau (CPB) dat het aantal mensen dat onder de armoedegrens leeft volgend jaar zal stijgen naar één miljoen, als er niets gedaan zou worden aan de koopkracht. Ook het Nibud ziet al langere tijd dat rondkomen in heel veel gezinnen niet meer lukt. Het Kabinet heeft met Prinsjesdag 2 miljard uitgetrokken om de laagste inkomens te ondersteunen. Dit geld wordt vooral ingezet om voor die inkomensgroepen de huur- en zorgtoeslag en het kindgebonden budget te verhogen. Het is nog niet duidelijk in hoeverre dit toereikend is.
Rijk aan zet
Gemeenten kijken naar de Rijksoverheid. De Commissie Sociaal minimum adviseerde onlangs om de bijstandsuitkering te verhogen. Vooral stellen met kinderen komen maandelijks tot wel 500 euro tekort, zo liet het Kabinet uitzoeken. Maar ook mensen met een baan hebben steeds meer moeite om rond te komen. Na corona en hoge inflatie is bij veel huishoudens de rek eruit. Bestaanszekerheid is daarom een van de belangrijke thema’s voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen.
Problemen in de hulp aan mensen met schulden
In de aanpak van problematische schulden signaleren we twee grote problemen: het naar hulpverlening krijgen van mensen. En daarnaast áls mensen dan binnen zijn blijkt het aantal gerealiseerde schuldregelingen ten opzichte van de aanvragen voor schuldhulp te laag. Het niet-gebruik is te verklaren uit een reeks aan zaken: schaamte, wantrouwen richting de overheid, lage basisvaardigheden of het niet willen voldoen aan de voorwaarden van schuldhulp. Wat hebben deze groepen nodig? En zal de verkorting van de aflosperiode in het wettelijke en minnelijke traject van 36 naar 18 maanden hierin van betekenis kunnen zijn?
Hoe kan het beter?
“We moeten ons realiseren dat we een systeem hebben gecreëerd dat niet aansluit op wat mensen nodig hebben”, aldus hoogleraar Nadja Jungmann (Volkskrant, 31 augustus 2023). “Niet alleen is het sociaal minimum te laag, ook maakt lang niet iedereen gebruik van de toeslagen, uit angst die terug te moeten betalen”. Daarnaast lopen kleine schulden onnodig op. De Landelijke Organisatie Sociaal Raadslieden LOSR en de Hogeschool Utrecht hebben in kaart gebracht welke perverse prikkels er in het huidige incassomodel zitten. Schuldeisers worden uitgenodigd om vooral de eigen vordering te innen. Ook als dit betekent dat mensen dieper in problemen komen. Als mensen eenmaal om hulp vragen hebben zij een gemiddeld schuldenpakket van € 37.485,- met 13 schuldeisers (NVVK 2022). De schuldeisers krijgen doorgaans slechts 5 tot 10% van hun vordering betaald. Er is behoefte aan een nieuw incassomodel waarin de afloscapaciteit naar rato wordt verdeeld.
Versnelling in herstel en aanvullende schadeafhandeling toeslagenaffaire
Het (demissionair) Kabinet wil dat gedupeerde ouders van de toeslagenaffaire, die bijvoorbeeld door verlies van huis of baan meer schade hebben geleden dan het toegekende bedrag, begin volgend jaar kunnen kiezen voor een versnelde schadeafhandeling. Deze nieuwe schaderoute vormt een alternatief voor de Commissie Werkelijke Schade (CWS), waar inmiddels een lange wachtrij is ontstaan. Het Kabinet heeft de aanpak in grote lijnen overgenomen uit een?plan ontwikkeld door toeslagenouders en Laurentien van Oranje met hulp van letselschadespecialisten van verzekeraars. De route biedt ouders eigen regie en werkt op basis van een schadekader met vaste bedragen. Tijdens de conferentie zullen Laurentien van Oranje, co-oprichter en directeur number 5 Foundation, en Natasja Dipai, mede-bestuurder bij de Stichting (Gelijk)waardig Herstel en herstelexpert, hierover met elkaar en u in gesprek gaan.
www.aanpakvanschulden.nl.
