Programma

Aan de hand van recente jurisprudentie, wetswijzigingen en nieuwe wetgeving wordt een breed scala aan juridische ontwikkelingen besproken. In deze editie onder meer aandacht voor:

• De beslagvrije voet:
  • aanpassing 5%-regel
  • wetswijziging met betrekking tot verhoging woonkosten
  • zorgen over de indexering van inkomens per 1 januari 2023: hoe voorkomen we dat de inflatiecompensatie naar de schuldeisers gaat?
  • hardheidsclausule voor een hogere beslagvrije voet
• Wijzigingen met betrekking tot de invordering van toeslagen
• Tegengaan van stapeling van incassokosten
• Verlaging van de huur voor lage inkomens per 1 juli 2023
• Strenge toetsing door de rechter van energiecontracten

Schuldregelingen in de vorm van een saneringskrediet zijn vrijwel altijd te prevaleren boven schuldbemiddelingen. Toch zijn er nog veel schuldregelaars/gemeenten die niet kiezen voor een saneringskrediet. Joke de Kock en Martijn Schut denken dat dit komt door onbekendheid, huiver om het risico aan te gaan, wellicht morele overwegingen of gebrek aan politiek draagvlak. In deze sessie laten we zien hoe, juist bij de huidige vaste-lasten-problematiek, het saneringskrediet uitkomst kan bieden.

Financiën, welzijn en gezondheid zijn nauw met elkaar verstrengeld. Mensen met problematische schulden ervaren vaak chronische financiële stress en hebben stress over het niet kunnen voorzetten van een gezonde maaltijd voor hun kinderen of het bieden van een warm onderdak. Dit leidt vaak tot langdurige gezondheidsproblemen en doorwerking op het gezin. Het versneld afkopen van schulden kan voor veel verlichting zorgen. Wat als we schulden kwijtschelden, te beginnen voor de meest kwetsbaren in onze samenleving?

We gaan in deze sessie op zoek naar wat moreel wenselijk is, maar ook wat praktisch haalbaar is. Ter introductie van deze sessie presenteert de Hogeschool van Amsterdam uitkomsten van recente onderzoeken:

• Literatuuronderzoek ‘Wanneer help je iemand echt?’, dat ingaat op de complexe relatie tussen financieel, fysiek en geestelijk welzijn en wat dit betekent voor de praktijk
• Twee praktijkonderzoeken naar schuldkwijtschelding voor kwetsbaren in de samenleving - daklozen, verwarde mensen en mensen met lichte enkelvoudige psychiatrische stoornissen

Aan de hand daarvan debatteren we over de stelling "schuldkwijtschelding is hard nodig".

Er wordt steeds meer samengewerkt tussen bewindvoerders en gemeenten om mensen in bewind richting financiële (zelf)redzaamheid te begeleiden. Op dit moment is er nog geen landelijke norm vastgesteld waaraan iemand dan moet voldoen, maar uit praktijkgericht onderzoek blijkt dat er een aantal cruciale randvoorwaarden zijn om dit tot een succes te brengen. Tijdens deze interactieve deelsessie gaan we in op de volgende vragen:

• Wie - rechtspraak, bewindvoerders en gemeenten - pakt welke rol?
• Hoe kan je hierin samen en complementair werken?
• En welke nieuwe tools zijn er om mensen richting financiële (zelf)redzaamheid te begeleiden?

In Nederland hebben bijna 2,5 miljoen volwassenen moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Vaak hebben ze ook moeite met digitale vaardigheden. Wat we ons vaak niet realiseren is dat meer dan de helft van deze groep Nederlands als moedertaal heeft. Door deze beperkte basisvaardigheden hebben mensen (meer) moeite met het begrijpen van brieven of rekeningen en weten ze soms niet goed wat er van hen verwacht wordt. Hierdoor kunnen er makkelijk schulden ontstaan.

De helft van de mensen met schulden is laaggeletterd. Jij ondersteunt dus vaak cliënten die moeite hebben met basisvaardigheden. Deze grote groep heeft extra aandacht en ondersteuning nodig. Want als cliënten na een langdurig traject weer zelf aan de slag gaan zijn de schulden wellicht opgelost, maar is het moeilijker om uit de schulden te blijven als je zelfredzaamheid niet is toegenomen. Aan bod komt:

• Wat houdt laaggeletterdheid in?
• Hoe kun je laaggeletterdheid herkennen en bespreken?
• Praktische tips voor het ondersteunen van cliënten met beperkte basisvaardigheden

Wat is de huidige rol van de gerechtsdeurwaarder in het schuldendomein en de samenwerking tussen financiële dienstverleners en gerechtsdeurwaarders? Wat kunnen we van elkaar leren? Ook is er aandacht voor de actualiteiten, zoals de evaluatie van het functioneren van de KBvG die dit jaar plaatsvond en de ontwikkelingen op het gebied van gegevensuitwisseling, zoals Schuldenwijzer en VISH. Tot slot een vooruitblik: kan de gerechtsdeurwaarder een grotere rol spelen bij de preventie van schulden?

Het inkomen van de klant op orde krijgen kan lastig zijn, zeker als er sprake is van een samenloop van verschillende inkomstenbronnen. In deze sessie zoomen we in op de inkomstenbron waar iedere cliënt recht op heeft: heffingskortingen! Met recht één van de ingewikkeldste inkomstenbronnen in het inkomensplaatje van de cliënt.

Aan de hand van casuïstiek uit de praktijk behandelen we een aantal lastige combinaties van heffingskortingen en ander inkomen. Want het mag duidelijk zijn: inkomen en belastingen (dus heffings-kortingen) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als financieel hulpverlener dien jij er voor te zorgen dat het inkomen van de klant correct is vastgesteld. Kennis van de heffingskortingen is daarbij noodzakelijk. Aan bod komt onder andere:

• Onjuiste vaststelling en verrekeningen van heffingskortingen met andere inkomsten zoals AOW/AIO/Bijstand
• Heffingskortingen verplicht aanvragen als voorliggende voorziening en de niet voorziene gevolgen
• Wat als een heffingskorting niet verzilverd kan worden en de gevolgen hiervan voor het inkomensplaatje
• Het toerekenen van de ouderenkorting over de juiste periode

NB. Voor het goed kunnen volgen van deze sessie wordt basiskennis over heffingskortingen als bekend verondersteld.

De oplopende inflatie plaats cliënten soms voor ongekende vraagstukken. Hoge energierekeningen en dure boodschappen maken dat zij steeds vaker geen uitweg meer zien. Dit kan (nog grotere) wanhoop en onmacht oproepen, die je als professional lang niet altijd (meer) weg kunt nemen. In deze sessie nemen we je mee in zowel de theorie als praktische toepassing in gesprekken. Aan bod komt:

• Hoe reageer je op grote onmacht en wanhoop?
• En wat doe je als de onmacht en wanhoop zo groot zijn dat mensen signalen geven van suïcidale gedachten?
• Inzichten uit onder meer de zelfdeterminatietheorie, de gespreksleer en de suïcidepreventie
• Praktische gesprekstips die je verder helpen om cliënten ook in deze bijzondere tijd zo goed mogelijk te blijven ondersteunen

Veel gemeenten zijn bezig met het inrichten van voorzieningen om burgers in deze tijd van inflatie extra te helpen. Welke mogelijkheden zijn er behalve de energietoeslag en de generieke maatregelen van Prinsjesdag? Wat kunnen gemeenten bieden? En wie willen zij bedienen in aanvulling op de landelijke maatregelen? In deze sessie presenteren we enkele inspirerende voorbeelden. Daarbij wordt ingegaan op wat burgers kunnen krijgen, hoe ze de voorziening aanvragen en in welke mate zij pro-actief worden benaderd. Ook aan bod komt welke dilemma’s en valkuilen de gemeenten die hebben gekozen voor aanvullende voorzieningen al zijn tegengekomen.

Noodbudget voor particulieren Gemeente Arnhem
Inwoners met een inkomen dat net boven de inkomensgrenzen vallen, komen niet in aanmerking voor de meeste gemeentelijke aanvullende voorzieningen. Daarom is het Noodbudget voor particulieren bedacht. Dit noodbudget is bedoeld voor inwoners die. eventueel na bezuinigingen, voor de noodzakelijke uitgaven te weinig overhouden. Waar lopen we tegen aan in deze ontdekkingstocht?

Spreker: Gemmy Hermsen Senior bestuursadviseur, Gemeente Arnhem

Tijdelijk noodfonds dreigende uithuiszetting of afsluiting, Gemeente Enschede
De energieprijzen stijgen zo snel dat veel inwoners in financiële problemen komen. De gemeente Enschede wil er alles aan doen om te voorkomen dat inwoners daardoor hun huis uit moeten of afgesloten worden van gas, water of elektriciteit. Daarom is er een tijdelijk gemeentelijk noodfonds. Hierbij is niet de hoogte van het inkomen van de inwoner van belang, maar de ernst van de situatie. Het noodfonds betaalt uit aan de schuldeiser, niet aan de aanvrager. Een aantal uitdagingen hierbij zijn: hoe zorgen we ervoor dat de inwoner die dit nodig heeft van het noodfonds afweet en hoe zorgen we ervoor dat de inwoner blijvend geholpen is?

Spreker: Chantal van Londen - Verheij, Beleidsadviseur Rondkomen met je inkomen, Gemeente Enschede

Met Rutger Schoenmakers als moderator.

Jong in de schulden verstrikt raken betekent een valse start, met alle maatschappelijke gevolgen van dien. Uit onderzoek van Nibud blijkt dat in Nederland één op de vijf jongeren schulden heeft. Dit aantal stijgt al jaren, ook al voor de coronacrisis. Schulden zorgen voor enorme stress, wat het maken van lange termijn plannen in de weg staat. Daarnaast zorgen schaamte en het taboe rond schulden voor sociaal isolement. Voor veel jongeren betekent dit dat hun ontwikkeling op meerdere vlakken (scholing, werk, wonen) langdurig op pauze komt te staan. Stichting ONSbank biedt jongeren een weg uit de schulden en streeft gelijktijdig naar een meer menselijke omgang met schulden. De stichting betrekt schuldeisers actief bij het oplossen van het probleem, onder meer door professionals uit de creditwereld als schuldrustcoach aan de jongeren te koppelen. Door in workshops aan de slag te gaan met kunst, muziek, sport en theater, ontwikkelen jongeren bovendien een gevoel van eigenwaarde, een ander perspectief op het leven en nieuwe kracht om hun toekomst te bepalen en andere keuzes te maken. Het traject is een aanvulling op het bestaande systeem en komt het best tot zijn recht in samenwerking met diverse schuldhulpverlenende instanties.

In deze sessie wordt de ervaring van jongeren zelf ingebracht, in een duo-presentatie door schuldrustcoach en financieel expert Willem Los en Manna, ervaringsdeskundige en oud-deelnemer aan het ONSbank-traject. Aan bod komt:

• Jongeren en schulden: hoe kom je eraan, wat doet het met je en hoe kom je er vanaf?
• Hoe werkt het traject van ONSbank en welke ervaringen zijn opgedaan?
• Samenwerking met het Jongeren Perspectieffonds Rotterdam
• Welke oplossingen zijn er, ook in het huidige tijdsgewricht, om financiële problemen bij jongeren eerder te signaleren c.q. te voorkomen?